DÜZENEK ve TARAFTAR (deneme)

DÜZENEK VE TARAFTAR

Önceleri ikiydiler sonra üç, dört, on oldular.
Her küme bir imparatorluk; kümelerin başındaki adamların her biri de kümesinin imparatoruydu.
Bu imparatorlukların taşınmaz mülkleri, büyük arazileri, bankaları, sayısı bilinmeyen araçları, özel tesisleri, şaşaalı mekânları vardı. İmparatorluğun önde gelen adamları ve arenalardaki ayinlerde önemli görevleri olan bireyler saraylarda veya saray gibi mekânlarda otururlardı. Onların her birinin günlük hayatları ve yapıp ettikleri her iş, ilgili kümenin yayın organlarına haber olarak geçilirdi. Bu haberlerde; adamların son olarak kaçıncı kadın ile yaşadıkları; oğullarının veya kızlarının yarış yahut drift yaparken hangi garibanı ezdiği, hangi mekânlarda ne tür rezalet çıkardıkları ballandıra ballandıra anlatılırdı. Hayatlarının bütün ayrıntıları pazara çıkarılır; fakat onlar, bütün olanları hanelerine yazılmış pozitif  bir reklam gözüyle değerlendirirlerdi sadece. Bütün bu haberlerin alıcısı da yine taraftardı. (daha&helliip;)

EDEBİYAT DÜNYAYI DEĞİŞTİRİR mi?

“Yaya Öncelikli Trafik” ya da  EDEBİYAT DÜNYAYI DEĞİŞTİRİR mi?

Ne alaka? Yaya öncelikli trafiğin edebiyatla ilgisi ne ola? Böyle bir soru sorulmalıdır. Önce malumun ilamına bakalım: Bizde 2019’da -fark edilen demeyeyim haydi- gündeme getirilen “yaya öncelikli trafik” gerçekliği Avrupa’da en az 50 yıldır caridir. (Şimdi, böyle dedim diye ‘Avrupa hayranı’ yargılamasına muhatap olabilirim.) Dünyanın az çok gelişmiş her yerinde yayaların geçebileceği yatay çizgilerle belirlenmiş alanlar vardır. Sürücü buralardan temkinli geçer ve karşıya geçmek üzere hazırlanan bir yayayı görür görmez en az 5m ötede durur. Hele de yaya hamle yaptı ise zinhar yaklaşmaz. Yasakların delinmesinin bir hüner veya artı bir vasıf sanıldığı bizde, kendisi için tahsis edilmiş bu alanları kullanmaya çalışan yayaların canını zor kurtardığı da bir vakıadır. Öte yanda hiçbir yaya da trafiğin aktığı yayalar için bir işaret bulunmayan bir yerden karşıya geçmek üzere harekete geçmez. Gelelim bunun edebiyatla ilgisine: (daha&helliip;)

İNTERAKTİF EDEBİYAT DÖNEMİ (mi?)

Öykü ve Eleştiri Yeni Bir Döneme mi Giriyor?

Yerüstü ve yeraltı imkânlarının sonuna kadar kullanıldığı, yapay zekânın ve süpersonik uçakların gündeme girdiği interaktif zamanlara erdik. Postmodernizmin verilerinin kötü kullanımından yapay bir anlatıma (benim siborg* edebiyat dediğim anlatımsızlık ki eski edebiyatta karşılığı kelam-ı gamûzedir); içinden insanın çekildiği humonoid (insansı) bir öyküye veya romana; bu ikisinin birleşimi diyebileceğimiz simulakr bir edebiyata doğru gidiş mi var diye sorgulanmalıdır.[i] Bu sadece öykü için değil şiir için de düşünülebilir. Buna bir işaret olarak değinip konuyu eleştiriye açarak başka bir boyuta geçmek istiyorum. (daha&helliip;)

İSTANBUL ÖYKÜLERİ[1]

            Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü behadır
            Bir sengine yek pare Acem mülkü fedadır
                                                           Nedim

İstanbul bizzat kendisi bir hikâyedir; yaklaşık 1600 yıllık bir hikâyedir bu. Dört imparatorluğa (Roma, Latin, Bizans ve Osmanlı) başkentlik etmiş bu müstesna şehir,  İslamlaştıktan sonra hikâyeler üretmeye devam etti. Şairin ifadesiyle “ağlayanı bile bahtiyar” olan İstanbul’a bir kez gelen oraya bir daha gelmeden duramaz. İstanbul’da bir kez ikamet eden için ise oradan ayrılmak derin bir acı demektir[1].
İstanbul hasretini en güzel anlatan hikâyelerden biri Ziya Osman Saba’nın Bıraktığım İstanbul adlı hikâyesidir. Anlatıcının beklenmedik bir anda başka bir ile tayini çıkar. İstanbul’dan ayrılacaktır. Daha ayrılmadan içine bir hasret çöker[2]. (daha&helliip;)